Ruồi lính đen (Black Soldier Fly có tên khoa học là Hermetia illucens) là một loài côn trùng có vai trò quan trọng trong việc xử lý rác thải hữu cơ và cung cấp nguồn protein chất lượng cho vật nuôi.
Loại côn trùng này có nguồn gốc từ Nam Mỹ, thương mại quốc tế đã đem chúng phân bố lại trên khắp thế giới và hiện được xem là loài bản địa của nhiều vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới trong đó có Việt Nam (McCallan, 1974) đã được sử dụng như tác nhân chu chuyển các chất hữu cơ có trong chăn nuôi (Sheppard và cs., 1994).
Vòng đời của ruồi lính đen
Ruồi lính đen sinh sản trên thực vật thối rữa và phân gia súc ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới trên thế giới (James, 1935). Vòng đời phát triển của ruồi lính đen từ lúc sinh ra đến khi chết đi trong khoảng 40 – 45 ngày qua các giai đoạn:
Giai Đoạn Trứng (Egg Stage)
Vòng đời của ruồi lính đen bắt đầu từ những quả trứng nhỏ. Trứng của ruồi lính đen thường được đẻ thành từng cụm trong các môi trường ẩm ướt và giàu chất hữu cơ, như phân chuồng, rác thải nhà bếp hoặc các loại thức ăn thừa. Mỗi cụm trứng có thể chứa từ 500 đến 900 quả, tùy thuộc vào điều kiện môi trường và dinh dưỡng của ruồi mẹ.
Thời gian ấp trứng thường kéo dài từ 4 đến 5 ngày. Trong thời gian này, nhiệt độ và độ ẩm đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định tỷ lệ nở của trứng. Nhiệt độ lý tưởng để trứng nở là khoảng 27-30 độ C với độ ẩm cao.
Giai Đoạn Ấu Trùng (Larval Stage)
Sau khi nở, ấu trùng ruồi lính đen (còn gọi là sâu non) bắt đầu giai đoạn phát triển nhanh chóng. Đây là giai đoạn quan trọng nhất trong vòng đời của chúng, kéo dài khoảng 14-16 ngày. Ấu trùng có màu trắng đục và kích thước ban đầu rất nhỏ, nhưng chúng có thể phát triển đến chiều dài 25 mm trước khi chuyển sang giai đoạn nhộng.
Ấu trùng ruồi lính đen là những “máy nghiền” hữu cơ tự nhiên, chúng có khả năng tiêu thụ một lượng lớn chất hữu cơ, từ rác thải nhà bếp đến phân chuồng và các loại chất thải nông nghiệp khác. Chúng biến đổi các chất hữu cơ này thành phân bón giàu dinh dưỡng và nguồn protein chất lượng cho vật nuôi như gà, lợn và cá.
Trong vòng đời của ruồi lính đen, chỉ có ấu trùng làm nhiệm vụ xử lý rác thải hữu cơ và tạo ra nguồn thức ăn giàu dinh dưỡng cho vật nuôi và phân cho cây trồng. Bên cạnh đó từ “RUỒI” thường mang đến cảm giác mất vệ sinh, làm mất hứng thú của người nuôi, người sử dụng do vậy trong bài viết này chúng tôi sẽ dùng thuật ngữ sâu canxi (ấu trùng của ruồi lính đen) là chủ yếu.
Giai Đoạn Nhộng (Pupal Stage)
Khi đạt đến kích thước tối đa, ấu trùng sẽ bắt đầu giai đoạn biến thái thành nhộng. Giai đoạn này kéo dài khoảng 10-14 ngày. Trong thời gian này, nhộng không ăn mà tập trung năng lượng để hoàn thành quá trình biến đổi thành ruồi trưởng thành. Nhộng ruồi lính đen có màu nâu đen và thường trú ngụ trong môi trường khô ráo, tránh ánh sáng trực tiếp.
Giai Đoạn Trưởng Thành (Adult Stage)
Sau khi hoàn thành giai đoạn nhộng, ruồi lính đen sẽ nở ra và bước vào giai đoạn trưởng thành. Ruồi lính đen trưởng thành có kích thước khoảng 15-20 mm, màu đen bóng với cánh trong suốt. Giai đoạn này kéo dài từ 5-8 ngày, trong đó ruồi trưởng thành tập trung vào việc giao phối và đẻ trứng.
Mặc dù vòng đời của ruồi lính đen trưởng thành khá ngắn, nhưng chúng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì quần thể và tiếp tục chu kỳ vòng đời. Đặc biệt, ruồi lính đen trưởng thành không ăn và không mang mầm bệnh, điều này làm cho chúng trở thành lựa chọn an toàn trong việc sử dụng để xử lý rác thải hữu cơ và sản xuất thức ăn chăn nuôi.
Lợi Ích Của Ruồi Lính Đen
Ruồi lính đen không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc xử lý rác thải hữu cơ mà còn mang lại nhiều lợi ích đáng kể khác
Xử Lý Rác Thải Hữu Cơ
Ấu trùng ruồi lính đen có khả năng tiêu thụ và phân hủy một lượng lớn chất hữu cơ, giúp giảm thiểu lượng rác thải và biến chúng thành phân bón hữu cơ giàu dinh dưỡng.
Sâu canxi là sinh vật phân giải của tự nhiên và là người bạn và trợ thủ đắc lực của con người. Sâu canxi ăn một lượng lớn chất thải hữu cơ, từ phân vật nuôi đến thức ăn thừa. “chất thải” và chất gây ô nhiễm chuyển thành thức ăn chăn nuôi chất lượng cao, giàu đạm và dinh dưỡng cho vật nuôi.
– Tốc độ xử lý chất thải nhanh, làm giảm lượng chất thải và đặc biệt là mùi hôi.
– Giúp giảm thiểu sự sinh sôi của vi khuẩn có hại như Excherecia coli O157 (hay E. Coli) và Salmonella trong phân vật nuôi (Marilin C. Erickson, 2004).
– Có thể ức chế ruồi nhà Musca domestica L (Klpatrick và SchooF, 1959; Furman, 1959; Tingle và cs,1975).
– Các nghiên cứu của TS. Trần Tấn Việt, sau 1 – 3 ngày một tấn rác tươi sau khi xử lý tạo ra được 250 – 300 kg phân hữu cơ và 50 – 70 kg sâu canxi tươi. Một tấn phân lợn thu được 130 kg phân khô và 80kg sâu canxi tươi. Sâu canxi (tiền nhộng) có tỷ lệ chất khô là 40% và chứa 42% protein. Nghiên cứu của Nguyễn Văn Chí, Sở NN&PTNT Hà Nội cho biết cứ 6 – 7 kg phân gia súc tươi thì sản xuất ra được 1 kg sâu canxi.
– Sâu canxi có thể sản xuất với số lượng lớn trong điều kiện không gian hẹp vì chúng phát triển rất nhanh. Theo các nhà khoa học một nửa hecta (ha) nuôi sâu canxi có thể tạo ra lượng protein nhiều hơn cả 1.200 ha nuôi bò hay 52 ha trồng đậu nành.
Sản Xuất Protein Chất Lượng Cao Làm thức ăn giàu dinh dưỡng cho vật nuôi
Ấu trùng ruồi lính đen là nguồn protein tự nhiên và giàu dinh dưỡng, có thể được sử dụng làm thức ăn cho gia cầm, gia súc và thủy sản, thay thế cho các nguồn protein truyền thống như bột cá.
Sâu canxi chứa nhiều chất béo, canxi và các khoáng chất khác, cũng như các vitamin thiết yếu cho sự phát triển khỏe mạnh của vật nuôi. Sâu canxi có hàm lượng dinh dưỡng cao, với hàm lượng protein thô lên đến 28 – 48% và hàm lượng chất béo 12 – 42% (Aquafeed). Sâu canxi dạng khô chứa 42% protein và 35% chất béo (G.L. Newton, 1977). Là thành phần của khẩu phần thức ăn hoàn chỉnh để hỗ trợ gà (O.M. Hale, 1977), lợn (G.L. Newton, 1977), cá hồi (St-Hilaire, 2007) và cá da trơn
– Sâu canxi chứa kháng sinh tự nhiên giúp giảm tỷ lệ mắc bệnh của gia súc, gia cầm và giúp vật nuôi phát triển khỏe mạnh. Đặc biệt, protein của ấu trùng ruồi lính đen rất giầu lysine; trong chất béo của ấu trùng ruồi lính đen có tới 54% là axit lauric, một axit có tác dụng tiêu diệt virus có vỏ bọc bằng lipid (như virus HIV, sởi) cũng như Clostridium và các protozoa gây bệnh.
– Là nguồn thức ăn hoàn hảo cho thú nuôi với hàm lượng protein và canxi tự nhiên cao; Tỉ lệ Ca:P (1,5:1) hoàn hảo, hàm lượng canxi tự nhiên cao giúp cho sự hình thành, phát triển của xương và vỏ trứng. Hạn chế gia cầm bại liệt, đẻ non, đẻ giảm, tỷ lệ ấp nở thấp và gây ra hiện tưởng cắn mổ nhau. Bên cạnh đó nó chứa hàm lượng cao các acid amin và acid béo cần thiết. Ví dụ như Methionine là acid amin cần thiết cho cấu trúc của protein, nhưng hầu hết động vật không thể tự tổng hợp được mà phải hấp thụ từ các chuỗi thức ăn khác nhau.
– Sâu canxi đang được nghiên cứu để phát triển các loại thuốc kháng khuẩn để phòng và điều trị bệnh cho vật nuôi
– Ấu trùng sống luôn luôn hoạt động điều này kích thích bản năng săn mồi tự nhiên của vật nuôi.
Phân sâu canxi sử dụng cho cây trồng
Quá trình tiêu hóa chất thải hữu cơ được hệ tiêu hóa của sâu canxi và hệ vi sinh vật cộng sinh trong đường tiêu hóa tạo ra loại phân hữu cơ vi sinh chất lượng cao, phân có hàm lượng nito cao và chứa nhiều vi sinh vật. Sau khi ủ, phân của sâu canxi là chất cải tạo đất hiệu quả, và là phân bón tốt cho cây trồng với hàm lượng dinh dưỡng cao hơn phân trâu bò, lợn, gia cầm.
– Phân sâu canxi được khuyến khích làm thức ăn cho trùn quế để tạo thêm thức ăn cho vật nuôi, tạo phân hữu cơ cho cây trồng và tạo nên vòng tuần hoàn: Phân gia súc- Sâu canxi-trùn quế mang lại nhiều lợi nhuận hơn cho nông dân
Sử dụng phân sâu canxi trong nông nghiệp giúp giảm thiểu sự phụ thuộc vào các loại phân bón hóa học và thức ăn chăn nuôi công nghiệp, góp phần bảo vệ môi trường và sức khỏe con người.
An Toàn Sinh Học
Ruồi lính đen trưởng thành không gây hại cho sức khỏe con người và không mang mầm bệnh, điều này làm cho chúng trở thành lựa chọn an toàn trong các giải pháp nông nghiệp sinh học.
Ruồi lính đen là một loài côn trùng với nhiều tiềm năng và lợi ích cho nông nghiệp bền vững. Hiểu rõ về vòng đời của chúng không chỉ giúp chúng ta khai thác tối đa các lợi ích mà còn góp phần vào việc xây dựng một hệ sinh thái nông nghiệp xanh, sạch và hiệu quả. Nếu bạn quan tâm đến nông nghiệp hữu cơ và muốn áp dụng các giải pháp bền vững, hãy cân nhắc sử dụng ruồi lính đen trong mô hình của mình.
Ruồi lính đen có được cấp phép nuôi không?
Nghị định số 46/2022/NĐ-CP ngày 13 tháng 07 năm 2022 của Chính phủ xếp ruồi lính đen vào danh mục động vật khác được phép chăn nuôi. Đây là văn bản rất quan trọng với những người đang nuôi hoặc có dự kiến nuôi ruồi lính đen, mở đường cho sự phát triển nhanh chóng của ruồi lính đen tại Việt Nam.
Ruồi lính đen trưởng thành có gây hại không?
Ruồi trưởng thành không ăn, chỉ uống nước do không có miệng do đó không cắn, đốt, không phá hoại mùa màng hay gây ảnh hưởng đến hệ sinh thái tại địa phương
– Ruồi trưởng thành chỉ quan tâm đến việc sinh sản, nghỉ ngơi. Sinh sản gần thức ăn ôi thiu để ấu trùng dễ sinh sôi – vì vậy… Không bị thu hút bởi những thứ có trong nhà ngay cả khi được nuôi gần đó
– Ấu trùng ruồi lính đen tự làm sạch bản thân khi tiến vào giai đoạn tạo nhộng và có đặc tính kháng khuẩn. Vì vậy… ấu trùng và ruồi trưởng thành không mang mầm bệnh và không truyền bất kỳ bệnh truyền nhiễm nào cho người, gia súc, gia cầm, cá và cây trồng.
– Ruồi lính đen tồn tại trong điều kiện tự nhiên của Việt Nam, đóng vai trò quan trọng trong quá trình xử lý rác thải hữu cơ, xác động vật, phế phụ phẩm nông nghiệp đã được nhiều cơ sở tại Việt Nam nghiên cứu, thu trứng tự nhiên, nuôi và sử dụng làm thức ăn chăn nuôi.
Tổng hợp
