Đồng hành với mối quan tâm về môi trường ngày càng lớn của xã hội, thực hành sáng tạo bền vững trong nghệ thuật cũng cần được tiếp cận một cách toàn diện và chủ động.
Từ sự thành công của ELLE Fashion Show 2023, chị Liên Chi Nguyễn – Giám đốc Nội dung ELLE Fashion Show 2023 và chị Nguyễn Phan Thuỳ Dương – Giám đốc Điều hành ELLE Fashion Show 2023 chia sẻ về những điểm nhấn trong chuỗi hoạt động sáng tạo liên ngành do ELLE và ELLE Decoration Vietnam đề xướng vào tháng 12/2023, với trọng tâm phát triển bền vững trong nghệ thuật thời trang, kiến trúc và trình diễn đương đại.
“Re-think CSR” là chuyên mục do Brands Vietnam thực hiện, phỏng vấn các chuyên gia đến từ nhiều ngành hàng và quy mô doanh nghiệp khác nhau, chia sẻ về quan điểm, chiến lược, thực thi và kết quả thực tế có được từ hoạt động CSR của chính những doanh nghiệp tham gia chuyên mục. Từ đó, cung cấp những ý tưởng và cách tiếp cận đa dạng đối với một vấn đề tưởng chừng quen thuộc nhưng vẫn còn khá xa lạ tại thị trường Việt Nam.
* Thời trang bền vững hiện nay được nhiều người hiểu theo cách đơn thuần là dùng các vật liệu thân thiện với môi trường và tái chế. Dưới góc nhìn của chị, như thế nào là thời trang bền vững?
Chị Liên Chi: Sử dụng các vật liệu thân thiện với môi trường hay là vật liệu tái chế nằm trong rất nhiều phương thức thực hành thời trang bền vững. Khái niệm thời trang bền vững có thể hiểu một cách khái quát nhất là những thương hiệu, sản phẩm thời trang được sản xuất, vận hành để giảm thiểu tác động đến môi trường, xã hội và con người một cách nhiều nhất có thể. Dù mục tiêu hướng đến của thời trang bền vững khá rõ ràng, nhưng lại không có một giải pháp, hay một công thức chung có thể áp dụng cho tất cả các thương hiệu hay công ty thời trang ở tất cả các thị trường khác nhau…
Với tôi, thời trang bền vững là cam kết, và cũng là hành trình thay đổi mọi khía cạnh trong cách vận hành, kinh doanh của một thương hiệu, một công ty hay một tập đoàn để hướng đến mục tiêu phát triển bền vững. Hành trình đó phải có một đích đến cụ thể, và bắt buộc phải có sự liên kết và hợp tác giữa tất cả mọi người, ở tất cả các công đoạn từ thiết kế, sourcing nguyên liệu, sản xuất, packaging, vận chuyển, marketing, vận hành bán lẻ…
Chúng ta cần phải nhìn nhận rằng hành trình xanh hoá rất khó khăn và cần sự cam kết đầu tư lâu dài. Thương hiệu của bạn không thể trở nên “xanh” chỉ sau một campaign, hay sau một bộ sưu tập. Nhưng chúng ta có thể nỗ lực từng chút một qua từng ngày, với những thay đổi nhỏ để có thể trở nên xanh hơn, miễn sao những hành động hay nỗ lực đó đều nằm trên một lộ trình hướng đến mục tiêu bền vững, cùng với sự thấu hiểu và đồng lòng của tất cả mọi người tham gia trên quá trình đó.
Ví dụ, một thương hiệu thời trang local có thể bắt đầu hành trình xanh hoá bằng cách không sử dụng túi nilon để gói quần áo; bạn có thể tìm hiểu kĩ và sâu về những chất liệu vải được sản xuất trong nước và ưu tiên lựa chọn chất liệu đó; bạn có thể nghiên cứu những cách làm rập mới để hạn chế vải thừa; bạn có thể làm việc cùng những người thợ thủ công ở những làng nghề trong nước.
* Chị có thể chia sẻ về tầm nhìn chiến lược của ELLE Vietnam về hoạt động sáng tạo bền vững, cũng như chiến lược CSR của doanh nghiệp? Những hoạt động, dự án tiêu biểu của ELLE Vietnam để hiện thực hoá tầm nhìn này?
Chị Liên Chi: Tôi tin rằng một trong những tiêu chí quan trọng khi thực hành thời trang bền vững là phải minh bạch (transparency) trong cách làm truyền thông và marketing, và việc sẵn lòng chia sẻ thông tin, kinh nghiệm, know-how với những người liên quan và có sự quan tâm…
Là một thương hiệu truyền thông tập trung vào thời trang, làm đẹp, và phong cách sống, ELLE Việt Nam đặt ra 2 sứ mệnh chính trong hành trình hướng đến thời trang bền vững. Một là trở thành nguồn thông tin đáng tin cậy để bạn đọc có thể tìm thấy thông tin, cảm hứng và lời khuyên, động lực để có những hành động hướng đến sự phát triển bền vững (không chỉ ở việc tiêu thụ thời trang mà cả ở lối sống). Hai là hỗ trợ, nâng đỡ, và kết nối với những thương hiệu thời trang trong nước, đặc biệt là những thương hiệu có định hướng phát triển bền vững, và tận dụng các platform của ELLE để truyền đi thông điệp của họ và để nhiều người biết đến họ hơn.
Vào năm 2017, ELLE Việt Nam là đơn vị khởi xướng cuộc đối thoại về thời trang bền vững, và chọn đó là chủ đề chính của chương trình thời trang ELLE Fashion Show 2017. Năm đó ELLE cũng đã phối hợp cùng Lãnh sự quán Úc với sự đồng hành của Đại học RMIT tổ chức cuộc thi thiết kế thời trang bền vững thu hút nhiều sinh viên thiết kế tại các trường đại học hàng đầu. Từ ELLE Fashion Show, chúng tôi đã giới thiệu đến giới điệu mộ những nhà thiết kế, những thương hiệu đang đi tiên phong trên hành trình hướng đến thời trang bên vững như NTK Vũ Thảo và thương hiệu Kilomet 109, NTK Vũ Tá Linh, NTK Tom Trandt và thương hiệu Môi Điên, NTK Ngô Hoàng Kha…
Từ năm 2017 đến nay, hàng năm ELLE Việt Nam đều xuất bản số báo đặc biệt The Green Issue vào tháng 4 mỗi năm để cập nhật những thông tin mới nhất liên quan đến đề tài bền vững, cùng rất nhiều câu chuyện về những nhân vật truyền cảm hứng sống xanh.
Chị Thuỳ Dương: Từ góc độ ELLE Decoration Vietnam, “Thực hành sáng tạo bền vững” đã luôn là một chuyên mục trong mỗi số báo và trên website elledecoration.vn. Giải thưởng EDIDA – ELLE Deco International Design Awards do các tổng biên tập của ELLE Deco quốc tế bình chọn hàng năm cũng có một hạng mục riêng cho thiết kế bền vững. Một cách thầm lặng và kiên trì, chúng tôi đã giới thiệu những thiết kế có trách nhiệm với môi trường và những nhà sáng tạo với các phát minh giúp giảm thiểu tác động đến môi sinh từ nhiều năm qua, thông qua tất cả các kênh truyền thông của hệ thống.
ELLE và ELLE Decoration Việt Nam cũng tham gia vào những dự án cùng các tổ chức như các trường đại học, tổ chức phi chính phủ, hay các thương hiệu để cùng chia sẻ thông tin và học hỏi những case studies, dự án ấn tượng, và xây dựng, nuôi dưỡng mối liên kết giữa những tài năng, tổ chức trong ngành.
* ELLE Fashion Show 2023 có các yếu tố gì mới lạ, thiết thực và toàn diện trong việc đóng góp vào thời trang bền vững?
Chị Liên Chi: Ở ELLE Fashion Show 2023, chúng tôi một lần nữa làm việc với NTK Ngô Hoàng Kha và thương hiệu Khaar – một thương hiệu trẻ nhưng đã có hướng đi bền vững rất chiến lược và cụ thể. NTK Kha sử dụng và tái chế rất nhiều vải vụn, lựa chọn những chất liệu thân thiện với môi trường như sợi tơ dứa, sợi gai dầu… Kha luôn nói rất rõ về nguồn gốc chất liệu mà anh sử dụng trong từng thiết kế, hay cách anh xử lý chất liệu đó như thế nào… Ngoài ra, Kha còn sử dụng kỹ thuật thiết kế 3D để hạn chế rác thải trong quá trình thiết kế và làm rập.
Cũng trong ELLE Fashion Show 2023, chúng tôi lần đầu tiên làm việc cùng Peggy Hartanto, một thương hiệu hơn 10 năm tuổi đến từ Indonesia. Dù Peggy Hartanto không marketing cho thương hiệu là thời trang bền vững, nhưng cách 3 chị em gái nhà Hartanto quản lý và vận hành thương hiệu cũng hướng đến sự bền vững một cách có chủ đích. Ví dụ như họ chỉ sản xuất đúng với số lượng đơn đặt hàng của các nhà bán lẻ để giảm thiểu vật liệu tồn kho, có dịch vụ chỉnh sửa trang phục cho khách hàng để khách có thể mặc và lưu giữ món đồ đó trong thời gian lâu nhất.
NTK Trương Thanh Hải đã từng tham dự ELLE Fashion Show 2017 có chủ đề “Thời trang bền vững” với BST “ready to wear” sử dụng chất liệu chính là linen, một loại vải thân thiện với môi trường hơn những loại chất liệu khác. Năm 2023 anh quay trở lại ELLE Fashion Show với 1 BST “ready to wear” khác ứng dụng kỹ thuật tạo phom và cắt rập điêu luyện lấy cảm hứng từ những chi tiết và hình dáng kiến trúc…
NTK trẻ Lưu Việt Anh đang từng bước phát triển dòng trang phục “ready to wear” của thương hiệu nhưng với dòng túi xách rất được yêu thích của mình, Việt Anh đang ứng dụng những chất liệu thân thiện hơn với môi trường để chiếc túi được bền hơn, và anh cũng có kế hoạch thử nghiệm với chất liệu đặc trưng lãnh Mỹ A vào những sản phẩm của mình.
Mỗi thương hiệu hay mỗi BST đều mang đến những câu chuyện, ví dụ thiết thực và cụ thể về cách thực hành thời trang bền vững, ở nhiều phương thức và mức độ khác nhau.
* Bên cạnh thời trang thì kiến trúc mang cảm hứng di sản cũng là trụ cột của ELLE Fashion Show 2023. Điều gì khiến cho kiến trúc của show diễn đóng góp vào quá trình bền vững hóa nghệ thuật tại Việt Nam?
Chị Thuỳ Dương: Một trong những tâm đắc đặc biệt của chúng tôi trong chương trình lần đầu tiên kết hợp giữa Kiến trúc và Thời trang chính là ở việc mời 10 văn phòng kiến trúc nổi tiếng tham gia sáng tác phương án thiết kế cho biểu tượng show diễn và sàn runway. Chúng tôi cũng thành công trong việc thuyết phục 2 văn phòng kiến trúc ở Sài Gòn và Hà Nội cùng bắt tay một cách rất nhịp nhàng và hiệu quả, trong thời gian vô cùng gấp rút, để tạo ra sân khấu kiến trúc đầu tiên với sức chứa 1.000 khách tham dự.
Quan trọng hơn hết, với sự kết hợp của chuyên môn, cũng như nguồn lực từ văn phòng kiến trúc, lần đầu tiên sân khấu trình diễn ELLE Show được thực hiện bởi nhà thầu cơ khí chuyên làm việc cho công trình kiến trúc, và cũng chính vì thế, ngay từ khâu thiết kế, các KTS đã tính toán những module và cách thức gắn kết vật liệu để có thể tái sử dụng tối đa các vật liệu xây dựng như thép, ván, aluminum gương…
Với tần suất thi công dày đặc hơn mảng nghệ thuật biểu diễn, cũng như chuyên môn sâu về cấu trúc, vật liệu, tính chịu lực, việc tham gia của văn phòng kiến trúc trong sáng tạo sàn diễn ELLE Fashion Show 2023 đã đảm bảo cơ hội tái sử dụng tối đa những nguyên vật liệu dùng cho show diễn – một trong những mối quan tâm lớn của chúng tôi trong tư cách những người tổ chức sự kiện chuyên nghiệp.
Việc ELLE Fashion Show 2023 được tổ chức tại bãi cỏ trung tâm của Dinh Độc Lập cùng chiến lược truyền thông nhấn mạnh vào việc tôn vinh di sản cũng cho thấy rằng chúng ta luôn có thể tìm ra những giải pháp sáng tạo để tôn vinh những di sản vô giá của kiến trúc, của văn hoá nhưng đồng thời vẫn có thể mang đến giá trị thẩm mỹ và giải trí đương đại cho người thưởng lãm.
Các giải pháp thiết kế sàn diễn cho ELLE Fashion Show cũng ưu tiên yếu tố hài hòa với không gian và tinh thần di sản, thừa hưởng từ nét đẹp kiến trúc vượt thời gian của KTS Ngô Viết Thụ. Trong các trụ cột của phát triển bền vững, yếu tố bền vững về văn hoá cũng là một khía cạnh mà ELLE Decoration mong muốn lan toả và tìm sự cộng hưởng từ công chúng.
Hạng mục Show Icon là tác phẩm sáng tạo của APDI Architecture do KTS Nhâm Chí Kiên và các cộng sự phát triển. Thiết kế “FREEDOM” với cấu trúc hình elip tượng trưng cho sự vĩnh cửu. “FREEDOM” cũng ám chỉ tính biểu tượng về sự tự do, chiến thắng, hòa bình và thống nhất của Dinh Độc Lập. Bên cạnh đó, không gian triển lãm tại De La Sól trong khuôn khổ show diễn được thiết kế và thực hiện bởi atelier tho.A với concept khối cấu trúc sắp đặt lấy cảm hứng từ chi tiết Rèm hoa đá của Dinh Độc Lập, là một điểm nhấn thị giác ấn tượng, khác biệt, mang đậm tinh thần kiến trúc.
* Các đối tác nghệ thuật và thời trang đóng vai trò như thế nào để tạo nên một ELLE Fashion Show 2023 mang các giá trị bền vững nhưng không phải thỏa hiệp với các yêu cầu thẩm mỹ cao nhất? Sự phối hợp giữa các đối tác này có những lợi thế và thách thức như thế nào để mang đến một show diễn trọn vẹn?
Chị Liên Chi: Dù “thời trang bền vững” không phải là chủ đề chính của tất cả các chương trình ELLE Fashion Show, nhưng qua mỗi năm, chúng tôi vẫn giữ đó là một tiêu chí, một kim chỉ nam (guiding light) khi tìm kiếm đối tác và khi làm việc với các NTK/ thương hiệu tham gia show diễn. Chúng tôi sẽ luôn ưu tiên những thương hiệu đang thực hành hay mong muốn hướng đến việc phát triển bền vững.
Ví dụ như hai đối tác công nghệ của show là Phygital Labs và Fomalia XR Studio là những công ty công nghệ sở hữu những công nghệ thực tế ảo hiện đại, giúp lưu giữ các thiết kế thời trang lẫn giải pháp thiết kế kiến trúc của show diễn. Các đối tác công nghệ đã phối hợp với phía NTK và phía văn phòng kiến trúc khiến show diễn không chỉ là sản phẩm một lần (single-use) mà còn kéo dài sự sống và sức ảnh hưởng cho khán giả trong nhiều năm sau.
* Theo góc nhìn của chị đồng hành cùng nhiều thương hiệu trong ELLE Fashion Show 2023, thương hiệu tại Việt Nam đóng vai trò gì trong quá trình thúc đẩy nghệ thuật bền vững ở Việt Nam? Họ có thể đồng hành cùng thời trang và kiến trúc bền vững như thế nào?
Chị Liên Chi: Việt Nam có thế mạnh của ngành kinh tế nông nghiệp, đồng thời cũng là một trong những thị trường đi đầu trong ngành gia công và xuất khẩu may mặc, do đó chúng ta sở hữu những kiến thức, kỹ thuật và tiềm năng quan trọng để phát triển ngành thời trang trong nước. Ngoài ra, với những đặc trưng văn hoá, lịch sử, đời sống đặc sắc và rất đa dạng, chúng ta cũng sở hữu những kỹ thuật thủ công, những thế mạnh về chế tác để làm nên những sản phẩm thời trang có giá trị cao (ví dụ như kỹ thuật sơn mài, kỹ thuật nhuộm vải, kỹ thuật thêu, chế tác gỗ, chế tác trang sức…).
Những thương hiệu trong nước nếu nắm bắt được những thế mạnh đó, và biết cách vận dụng vào việc thiết kế và sản xuất thời trang, biết cách làm marketing và truyền thông hiệu quả, thì chắc chắn sẽ có thế mạnh cạnh tranh lớn trong thị trường trong nước nói riêng và khi hướng đến cả thị trường quốc tế. Ngoài ra, tôi cũng nhận thấy rằng các NTK thuộc thế hệ tiếp nối ngày nay rất nhạy bén trong việc nắm bắt những cơ hội, cũng như các điều kiện, thách thức khi họ muốn phát triển thương hiệu của mình, và rất nhiều NTK cũng nhận biết rằng phát triển theo định hướng và quy chuẩn bền vững có thể trở thành thế mạnh cạnh tranh cho chính mình.
Chị Thuỳ Dương: Trong 10 năm trở lại đây, kiến trúc Việt Nam đã là một trong những điểm sáng trên bản đồ kiến trúc thế giới với số lượng công trình mới ấn tượng liên tục ra đời. Với động năng lớn đó, tôi tin rằng việc gắn liền ý thức thiết kế có trách nhiệm với môi trường, đem con người gần gũi hơn với thiên nhiên, thắt chặt sợi dây kết nối văn hoá bản địa trong cộng đồng chính là những đề bài đầy hào hứng đối với các KTS tài năng.
* Sau ELLE Fashion Show 2023, ELLE Vietnam và ELLE Decoration đang có các chiến lược gì để tiếp tục phát huy tinh thần nghệ thuật bền vững trong tương lai?
ELLE Việt Nam mong rằng trong những năm tới, chúng tôi có thể mở rộng platform của mình để thúc đẩy, tạo cơ hội cho việc trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ kiến thức giữa các thương hiệu, NTK, tài năng trong nước với các nước khác trong khu vực, và hướng đến cả những thị trường lớn hơn, thử thách hơn. Bản thân tôi mong muốn có thể quảng bá, giới thiệu những tài năng, thương hiệu và sản phẩm thời trang của Việt Nam đến thật nhiều nơi, nhiều người hơn nữa.
Theo Brandsvietnam
